Raport: W drodze do fabryki przyszłości

Obserwowane intensywne zmiany cyfrowe dotyczą również sektora produkcyjnego. Projekty transformacyjne prowadzone są praktycznie we wszystkich kluczowych obszarach działalności firm. Szybsze i efektywniejsze planowanie oraz zarządzanie procesami produkcji są głównymi założeniami koncepcji fabryki przyszłości.

Cyfryzacja produkcji opiera się na systemach IT, gdzie istotne znaczenie mają systemy ERP i ich funkcjonalności dedykowane dla branży. To m.in. ERP wpływają na optymalizację procesów biznesowych oraz determinują osiągane korzyści, takie jak poprawa elastyczności działania, zwiększenie konkurencyjności przedsiębiorstwa, czy redukcja kosztów.

Ważne jest, żeby transformację cyfrową definiować jako połączenie procesów technologicznych i biznesowych, co również wynika z przeprowadzonego badania. Niniejszy raport podzielony jest na cztery główne obszary: strategia, analiza dojrzałości cyfrowej, kompetencje i wiedza, gotowość na zmiany. Pierwszy obszar dotyka kwestii związanych z osadzeniem projektów transformacyjnych w polityce firmy. W ramach drugiego przeanalizowane są kierunki cyfryzacji, a także bariery, które stoją przed organizacjami produkcyjnymi. Trzecie zagadnienie skupia się na wyzwaniach oraz postrzeganiu pojęcia „fabryki przyszłości”. W czwartej części mówimy o obawach oraz kluczowych czynnikach, decydujących o wdrożeniu nowych technologii.

 

System ERP jest podstawą budowania cyfrowej przewagi konkurencyjnej. Fundament ten wymaga jednak dopełnienia architektury systemami IT oraz zintegrowania wykorzystywanych technologii przemysłu przyszłości. Takie podejście do nowoczesnych narzędzi jest kluczowe w organizacjach opartych na danych. W tym wypadku autonomiczne przetwarzanie kluczowych informacji realizowane jest przez sztuczną inteligencję na bazie dużych zbiorów danych (big data).
Znaczną rolę systemów ERP wykorzystywanych w środowisku IT firmy podkreśliło dziewięć na dziesięć firm. Wśród organizacji o przychodach powyżej 50 mln, praktycznie wszystkie posiadają system ERP. Z kolei w wypadku firm o przychodach do 50 mln, systemu ERP nie posiada co czwarta ankietowana organizacja. W wypadku tak kluczowego komponentu środowiska IT, jakim jest system ERP, głównym parametrem determinującym wybór jest pewność właściwego funkcjonowania systemu potwierdzona ocenami użytkowników.
Na podstawie opinii respondentów wyodrębniliśmy też inne systemy IT wykorzystywane w firmie. Wśród ankietowanych przedsiębiorstw, 45 proc. wykorzystuje oprogramowanie do zarządzania relacjami z klientami (CRM), 39 proc. wybrało systemy zarządzania magazynem (WMS), 38 proc. systemy zarządzania produkcją (MES).

Istnieje zauważalna zależność między przychodami a systemami IT. Wraz z ich wzrostem w firmie, stosowana jest większa ilość systemów IT. Fakt ten wyraźnie wskazuje na świadome rozszerzanie działań operacyjnych, które są poddawane cyfryzacji. Daje to możliwość zintegrowanej analizy bieżącej sytuacji firmy. Stanowi również rzeczywistą wartość w postaci danych cyfrowych, potrzebnych do wdrożenia algorytmów predykcyjnych. Wykorzystywanie systemów innych niż ERP, wyraźnie wskazuje na posiadanie niezbędnej infrastruktury produkcyjnej lub wykonawczej, która może zostać podłączona do zasobów IT.

Transformacja cyfrowa jest definiowana jako połączenie procesów biznesowych i technologicznych. Taka jest też interpretacja firm – niemal wszyscy respondenci (92 proc.) tak właśnie rozumieją cyfryzację. Takie podejście organizacji do przemiany cyfrowej odzwierciedla metodologię procedowania w zakresie wdrożeń technologicznych, które zestawione z procesami biznesowymi dają wymierne korzyści dla organizacji.

Transformacja cyfrowa jest wpisana w strategię biznesową w wypadku niemal połowy ankietowanych firm. 38 proc. przebadanych organizacji nie ma umieszczonych w strategii zapisów związanych z cyfryzacją, a tylko 15 proc. planuje je zawrzeć.

Analizując powyższe dane przez pryzmat wielkości przedsiębiorstwa okazuje się, że strategia firm zatrudniających poniżej 100 pracowników, w 67 proc. wypadków nie uwzględnia zagadnień z zakresu transformacji cyfrowej. Widoczny jest duży potencjał tych przedsiębiorstw w zakresie rozwoju. Właśnie dla tego typu organizacji udostępniane są m.in. dedykowane środki publiczne, mające na celu zdynamizowanie działań i obranie transformacji cyfrowej jako drogi rozwoju na najbliższe lata.

Warto też porównać te dane z poziomem przychodu firmy. W wypadku 74 proc. organizacji, wraz ze wzrostem przychodu transformacja cyfrowa jest lub będzie znajdowała się w strategii biznesowej w najbliższych latach. Możemy przewidywać, że stworzenie strategii biznesowej uwzględniającej wyzwania cyfryzacji będzie miało wpływ na realizację konkretnych wdrożeń i intensyfikację zaangażowania szerszego grona osób w organizacji w ten proces. Zasadniczo dojdzie do wzmożonej integracji pionowej, jak i poziomej w firmie, co wpłynie na efektywność wykorzystania zasobów.

Rewolucja cyfrowa opiera się na ludziach i jest realizowana dla ludzi. Przedsiębiorstwa o dużym potencjale kompetencyjnym personelu wyraźnie przodują w rankingach innowacyjności. Często wraz ze wzrostem wielkości firmy rośnie jej zdolność do wdrożeń innowacyjnych technologii, jednak niejednokrotnie małe lub średnie firmy są wyraźnymi liderami na rynku.

---

Tworząc macierz danych, warto zwrócić uwagę na dane przekazywane od partnerów w ramach łańcucha dostaw, czy też monitorować dane z otoczenia biznesowego.

---

 

Odpowiedzi respondentów potwierdzają istotę zasobów kompetencyjnych w projektach transformacyjnych. W wypadku 51 proc. firm, transformacja cyfrowa prowadzona jest przez zespół wykonawczy. W jednej piątej przedsiębiorstw tą tematyką zajmuje się jedna osoba, a w 30 proc. organizacji brakuje odpowiedzialnego za ten zakres pracownika. Jednocześnie potwierdza to fakt, że aż 37 proc. ankietowanych nie ma i nie planuje wpisania w strategię transformacji cyfrowej.

---

Według 80 proc. respondentów, narzędzia sztucznej inteligencji i uczenia maszynowego do automatyzacji procesów, nie są jeszcze brane pod uwagę jako zasoby do zwiększenia konkurencyjności przedsiębiorstwa.

---

 

Połowa z wszystkich respondentów, bez podziału na wielkość przedsiębiorstwa, posiada systemy IT w każdym kluczowym obszarze działalności firmy.

Na podstawie odpowiedzi, wytypowaliśmy priorytetowe zagadnienia do usprawnienia przez środowisko informatyczne. 65 proc. ankietowanych wskazało śledzenie stopnia realizacji produkcji w czasie rzeczywistym, a 60 proc. analizę kosztów produkcji. Na tak wysoką pozycję, właśnie tych zagadnień, z pewnością wpływ ma sytuacja geopolityczna oraz pandemia COVID-19. Brak stabilności cen towaru połączona z niestabilnym łańcuchem dostaw, determinuje potrzebę kontrolowania w czasie rzeczywistym procesu produkcyjnego w celu odpowiedniej reakcji na zmiany. Tylko dzięki szybkiemu przepływowi informacji, firmy mogą na czas reagować na dynamiczne okoliczności biznesowe. Duże znaczenie ma w tym wypadku odpowiednie ucyfryzowanie, stąd obserwujemy rosnącą rolę działów IT w przedsiębiorstwach produkcyjnych.

Należy zwrócić uwagę, aby usprawnianie powyższych zagadnień nie bazowało wyłącznie na wewnętrznych informacjach organizacji. Tworząc macierz danych, warto zwrócić uwagę na dane przekazywane od partnerów w ramach łańcucha dostaw, czy też monitorować dane z otoczenia biznesowego. Na rynku są dostępne rozwiązania dedykowane analityce opartej na źródłach rozproszonych, zdolne do wielokryterialnej i wielkoskalowej analizy złożonych i współzależnych procesów w trybie online.

Procesy finansowe, księgowe oraz sprzedażowe są najrzadziej wskazywanymi obszarami, wymagającymi wzmocnienia w zakresie cyfryzacji. Jednocześnie są to obszary, które już są obsługiwane w firmie za pomocą systemu informatycznego. Procesem, który według respondentów w pierwszej kolejności wymaga cyfryzacji, jest kontrola jakości. Kierunki dla intensyfikacji działań rozwijających cyfryzację danych obszarów, obrazują świadomość własnego zapotrzebowania w zakresie procesów kluczowych do zautomatyzowania. Jednocześnie dane te pokrywają się ze wskazaniami potencjału określonych technologii, niezbędnych z punktu widzenia budowania skutecznej przewagi konkurencyjnej na rynku.

Rozproszone wyniki w zakresie obszarów istotnych dla przeprowadzenia transformacji cyfrowej, świadczą o potrzebie działania wielokierunkowego w tym zakresie. Takie podejście jest niezbędne dla zachowania silnej pozycji na rynku. Najmniejszą uwagę respondenci zwracają na technologię 5G, co świadczy o jeszcze relatywnie małej świadomości jej wykorzystania.

Technologie chmurowe są już wykorzystywane w wypadku ponad 50 proc. przebadanych organizacji. Według 80 proc. respondentów, narzędzia sztucznej inteligencji i uczenia maszynowego do automatyzacji procesów, nie są jeszcze brane pod uwagę jako zasoby do zwiększenia konkurencyjności przedsiębiorstwa. Big data w połączeniu z predictive maintenance to kierunek działania największych organizacji, o wielkości zatrudnienia powyżej 250 osób. Algorytmy sztucznej inteligencji są podstawowym narzędziem analizy dużych zbiorów danych, pozwalając na filtrowanie i przygotowywanie danych do dalszej analizy już na etapie zbierania informacji. Bez wątpienia jest to kierunek, na który przedsiębiorcy powinni zwrócić uwagę.

https://hubs.ly/Q012hmBn0

Raport ukazał się w nr 6(36) grudzień-styczeń 2021/2022 czasopisma „Production Manager”.
Więcej interesujących treści w naszym najnowszym wydaniu. Dołącz do klubu naszych prenumeratorów ▶ https://www.production-manager.pl/prenumerata/